Autismespectrumstoornissen

Het zorgprogramma Autismespectrumstoornissen (ASS) richt zich op kinderen/jeugdigen met een (vermoeden van) autismespectrumstoornis in de leeftijd tot 23 jaar en hun omgeving. Het zorgprogramma maakt samen met de zorgprogramma’s Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit/impulsiviteit (ADHD) en Informatieverwerkingsstoornissen (IVS) deel uit van het overkoepelende zorgprogramma Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen.

Een autismespectrumstoornis is een stoornis in de prikkel- en informatieverwerking van de hersenen. Er is sprake van een levenslange beperking die invloed heeft op alle levensgebieden in alle levensfasen en brengt specifieke sterke en zwakke kanten met zich mee. Het dringt door in alle aspecten van het ontwikkelingsverloop van het communicatief, sociaal, emotioneel, zintuigelijk, cognitief en motorisch functioneren van het kind. De intensiteit, uitingsvormen en de samenhang van de symptomen kunnen in de loop van de levensontwikkeling echter veranderen, onder invloed van individuele mogelijkheden van een kind/jeugdige en de omgeving waarin het leeft. Tevens kan er sprake zijn van comorbiditeit, waarbij een autismespectrumstoornis samen kan gaan met een of meerdere andere stoornissen of ontwikkelingsproblemen, zoals ADHD of angst- en stemmingsproblemen.

Een autismespectrumstoornis wordt gekenmerkt door sociale en communicatieve beperkingen en stereotype patronen van gedrag. Er is bijvoorbeeld sprake van sociale onhandigheid, moeite om zich te verplaatsen in een ander, moeilijkheden in het ontwikkelen van vriendschappen en het voeren van sociale gesprekjes; kinderen/jeugdigen met ASS voelen vaak niet aan hoe communicatie werkt en kunnen ongepaste opmerkingen maken. Daarnaast kunnen ze moeite hebben met veranderingen, zich verliezen in specifieke interesses of opvallend gedrag laten zien.

Het zorgprogramma Autismespectrumstoornissen is onderverdeeld in twee zorgpaden:

• Diagnostiek en behandeling: hierin staan diagnostiek, psycho-educatie en behandeling centraal. Er vindt breed onderzoek plaats naar het functioneren van het kind/jeugdige en zijn omgeving. Het verkregen inzicht in de problematiek zal middels psycho-educatie en behandeling overgebracht worden aan het kind/jeugdige en zijn omgeving. Om psycho-educatie te kunnen bieden, wordt er met verschillende methodieken gewerkt, zoals: Brainblocks, Geef me de Vijf of het Autisme Belevings Circuit (ABC). In veel gevallen zal dit leiden tot probleemvermindering. Indien de probleemverheldering en de bijbehorende psycho-educatie, dagbehandeling en residentiële behandeling ontoereikend blijken te zijn, zal er intensieve behandeling ingezet worden met als doel probleemvermindering. Wanneer de gedragsproblemen het alledaags functioneren van het kind/jeugdige en zijn omgeving zodanig beïnvloeden, dat hun gezondheid en/of veiligheid in het geding komt, zal probleemvermindering prioriteit krijgen. De intensieve behandeling kan zowel residentieel geboden worden (therapeutische behandelgroep deeltijd of voltijd i.c.m. onderwijs geboden door (V)SO de Wijnberg) als ook ambulant. Methodieken zoals een ToM – training (gericht op sociaal – emotionele vaardigheden), cognitieve gedragstherapie of Ik – pubertraining (gericht op jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 18 jaar. De training heeft als doel om psychoseksuele en puberteitsontwikkeling van jongeren beter te laten verlopen.) kunnen ingezet worden.
• Levensfaseondersteuning: hierin staat ondersteuning binnen de diverse levensfases en levensgebeurtenissen centraal, zoals overgang naar school, puberteit, verhuizing of scheiding van ouders. Aangezien elke levensfase of levensgebeurtenis vaak nieuwe obstakels met zich meebrengt, is de kans groot dat er -na eerdere behandeling- nieuwe hulpvragen ontstaan. Het kind/jongere en zijn omgeving worden begeleid in de specifieke moeilijkheden die zich op dat moment voordoen. Dit kan individuele ondersteuning, ondersteuning in de vrije tijd, ondersteuning in het onderwijs, medicatiebegeleiding etc. zijn. De Mutsaersstichting biedt begeleiding individueel, begeleiding in groepsverband en logeren.

Een van de doelen van dit zorgprogramma is het ontwikkelen van een kenniscentrum waar interne en externe collega’s een beroep op kunnen doen.